Kącik spokoju w przedszkolu i szkole podstawowej

W tętniącym życiem środowisku przedszkola i szkoły podstawowej, dzieci często doświadczają emocjonalnych wyzwań, które mogą wpływać na ich zdolność koncentracji, uczenia się i ogólnego samopoczucia. Pomysł na kącik spokoju zaczerpnęłam z amerykańskich przedszkoli i szkół. Od kilku lat funkcjonuje w nich, aby zapewnić dzieciom bezpieczne miejsce do relaksu, refleksji i regeneracji. W tym wpisie przyjrzymy się, dlaczego kącik spokoju jest ważny oraz jakie korzyści przynosi dzieciom w procesie edukacyjnym.

Czym jest kącik spokoju?

Kącik spokoju to specjalnie zaprojektowane miejsce w sali lub klasie, które ma na celu pomóc dzieciom w regulacji emocji, koncentracji i wyciszeniu się. To bezpieczna przestrzeń, w której dzieci mogą znaleźć ukojenie w przypadku, gdy czują się przytłoczone, zmęczone lub potrzebują chwili spokoju. Jeżeli z jakiegoś powodu nie przemawia do Was nazwa "kącik spokoju", możecie nazwać go np. "kącikiem emocji", do którego etykietę znajdziecie w poprzednim wpisie.

Funkcje kącika spokoju

• regulacja emocji: dzieci w różnym wieku mogą mieć trudności z wyrażaniem i regulacją swoich emocji. Kącik spokoju jest miejscem, gdzie mogą nauczyć się identyfikować swoje uczucia i znajdować skuteczne, pozytywne sposoby na ich wyrażanie oraz rozładowanie.

• koncentracja: w dynamicznym otoczeniu edukacyjnym, trudno czasem zachować pełną koncentrację. Kącik spokoju pozwala na krótką przerwę od bodźców zewnętrznych i pomaga wrócić do zadania z nowym zapałem.

• redukcja stresu: w przedszkolu i w szkole dzieci silniej odczuwają stres niż w domu. Kącik spokoju daje im narzędzia do radzenia sobie z nim w zdrowy sposób, co może przyczynić się do ogólnego samopoczucia i zdolności radzenia sobie w przyszłości.

• rozwój umiejętności społecznych: poprzez indywidualną pracę nad emocjami, dzieci uczą się empatii, zrozumienia innych oraz szacunku dla potrzeb i granic innych osób.

Wyposażenie kącika spokoju

Dzieci lubią granice i konkretnie zdefiniowane przestrzenie, więc kącik spokoju powinien być odpowiednio wyposażony. Oczywiście, nie zachęcam Was do wydawania własnych pieniędzy na potrzebne pomoce, lepiej poprosić rodziców dzieci o zaangażowanie i popytać czy mają zbędne zabawki lub rzeczy do pożyczenia/oddania. W kąciku spokoju powinny znaleźć się takie przedmioty jak:

• wygodne siedziska, poduszki i koce: miękkie i przytulne poduszki oraz koce tworzą komfortową przestrzeń do odpoczynku. Dobrze sprawdzą się również pufy sako. 

• zasoby wizualne: instrukcja korzystania z kącika pokoju, plansze z emocjami, mogą pomóc dzieciom w zrozumieniu, nazywaniu i wyrażaniu swoich uczuć (znajdziecie je do pobrania na koniec wpisu), album ze zdjęciami bliskich, butelki sensoryczne, opaska na oczy, aby odciąć się od zmysłu wzroku.

• materiały kreatywne: papier, kredki, ciastolina, kolorowanki, klocki pozwolą dzieciom wyrażać siebie w sposób twórczy i symboliczny. 

• zabawki antystresowe: fidget spinnery, pop it, gumowe piłeczki - szybko obniżą poziom napięcia.

• książki, nagrania dźwiękowe i muzyka: ciche czytanie, a w przypadku dzieci niepotrafiących jeszcze czytać, oglądanie obrazków lub nagrania ASMR, spokojna muzyka relaksacyjna puszczana z odtwarzacza przez słuchawki mogą stanowić relaksującą aktywność w kąciku spokoju.

Jak wprowadzić kącik spokoju do przedszkola lub szkoły?

1. Planowanie: przygotowujemy odpowiednią przestrzeń i zasoby, aby kącik spokoju był atrakcyjny i zachęcający dla dzieci.

2. Wprowadzenie: wyjaśniamy dzieciom, dlaczego kącik spokoju jest ważny, przedstawiamy jego funkcję i jak mogą z niego korzystać. Pomogą Wam przy tym grafiki znajdujące się w pliku do pobrania :)

3. Ukierunkowanie: uczymy dzieci, kiedy i w jakich sytuacjach mogą skorzystać z kącika spokoju, czyli w momentach, w których nie radzą sobie z emocjami lub czują się zmęczone, przebodźcowane, np. kiedy są smutne, tęsknią za rodzicami, czują się niepewnie w grupie, czują się źle z jakiegoś powodu, są złe, pokłóciły się z kimś itd. Ważne: kącik spokoju nie jest miejscem, w którym dzieci mają odbywać "karę" za przewinienia lub miejscem odosobnienia dla tych, którzy nie chcą współpracować podczas zajęć i lekcji.

4. Wspieranie: nauczyciele i personel powinni być gotowi wspierać dzieci, kiedy korzystają z kącika spokoju. W kąciku zadajemy sobie przede wszystkim dwa pytania: 

• CO CZUJĘ? w razie trudności z nazwaniem swojego samopoczucia, dziecko może obejrzeć obrazki przedstawiające różne emocje. Wśród nich umieściłam również kartę "Źle się czuję.", co niekoniecznie odpowiada stanowi emocjonalnemu, ale jest możliwością dla dziecka zakomunikowania swojego złego fizycznego samopoczucia, np. bólu głowy, brzucha, ogólnego rozbicia.
• CO MOGĘ ZROBIĆ? na paseczkach umieściłam różne sposoby nieszkodliwego i pozytywnego poradzenia sobie z emocjami w warunkach przedszkola i szkoły. Znajdziecie wśród nich różne rozwiązania, np. położyć się, rysować, zbudować coś z klocków, pobawić się ciastoliną, obejrzeć zdjęcia bliskich, potupać w miejscu, porozmawiać itd.

5. Monitorowanie: regularnie rozmawiajmy z dziećmi o ich doświadczeniach w kąciku spokoju i dostosowujemy go w zależności od ich potrzeb. Kiedy widzimy, że dziecko zażegnało kryzys emocjonalny, idziemy po nie i wracamy do grupy.

Czy kącik spokoju zadziała na wszystkich? Niestety pewnie Was rozczaruję, ale nie wiem. Ile dzieci, tyle emocji, tyle charakterów i tyle osobowości. Na pewno sprawdzi się wśród dużej liczby dzieci i jest ciekawym narzędziem pomocniczym dla nauczyciela.

Wprowadzenie kącika spokoju do przedszkola i szkoły podstawowej to krok w stronę tworzenia przyjaznego i wspierającego środowiska edukacyjnego. Dzieci uczą się, że ważne jest dbanie o własne emocje, a zdolność do odpoczynku i regeneracji jest niezbędna dla skutecznego uczenia się. Dzięki kącikowi spokoju dzieci zdobywają umiejętności samoświadomości, empatii i samoregulacji emocji w nieszkodliwy sposób, które przyczyniają się do ich ogólnego rozwoju i sukcesu w nauce oraz w życiu.

Moim zdaniem wprowadzenie tego kącika to inwestycja w zdrowie psychiczne i edukacyjne przyszłych pokoleń.

Przykładowe rozmieszczenie pomocy do wydruku widzicie na zdjęciach :) Jak zawsze polecam wszystko zalaminować :) Co sądzicie?

Materiały do kącika spokoju do pobrania TUTAJ