Jak sprawdzić, czy mam traumę poporodową?

Trauma porodowa to coś, o czym wciąż niewiele się mówi, a co niestety dotyka wiele zbyt wiele, kobiet rodzących – i mężczyzn towarzyszących w porodzie też! W tym tekście opowiem, czym jest trauma, jak odróżnić trudny poród od tego traumatycznego oraz jak sobie pomóc.

Trudny poród a traumatyczny – jak je odróżnić?

Poród to zawsze wyzwanie – tak dla ciała, jak i dla psychiki, dla duszy. Wymaga dużo sił, ale też zaufania – do personelu i do siebie samej.

Trudny poród to taki, który może wynikać z długotrwałego bólu porodowego, konieczności użycia instrumentów (typu próżnociąg czy kleszcze), komplikacji medycznych, interwencji typu cesarskie cięcie czy złego traktowania przez personel. To opowieść o tym, jaki poród był, ale też jaki nie był, mimo że się o nim myślało i marzyło. Mimo że było to wyczerpujące i stresujące doświadczenie, kobieta zazwyczaj jest w stanie zaakceptować to wydarzenie jako część procesu i przełknąć jak gorzką pigułkę.

Traumatyczny poród to taki, który przerósł nasze możliwości – głównie psychiczne. Bo o tym w ogóle jest trauma, że coś nas przerosło, że czegoś było za dużo albo za mało, za mocno albo zbyt słabo, ale w każdym razie „za”. Powody wystąpienia traumy porodowej mogą być podobne jak w przypadku trudnego porodu – wszystko zależy od indywidualnego przeżycia osoby, która tego porodu doświadczała.

Główną różnicą jest intensywność emocjonalnego przeżywania i sposób, w jaki wspomnienia wpływają na późniejsze życie mamy czy taty. Trauma porodowa może przerodzić się w poporodowe PTSD (zespół stresu pourazowego). 

Objawy poporodowego zespołu stresu pourazowego

• Pojawiają się wspomnienia i retrospekcje – nawracające, niechciane wspomnienia porodu, bardzo żywe i realistyczne.
• Koszmary senny – często związane z porodem.
• Unikanie – myśli czy rozmów o porodzie albo sytuacji z nim związanych, np. jazda autem z dala od szpitala, w którym się rodziło.
• Drażliwość, trudności z koncentracją, wzmożona czujność, bycie w ciągłym napięciu, problemy ze snem.
• Reagowanie na triggery – bodźce – np. zapach u dentysty kojarzący się ze szpitalem potrafi obudzić traumatyczne wspomnienia.
• Zmiany nastroju, poczucie odrętwienia emocjonalnego oderwania od rzeczywistości, trudności w nawiązaniu relacji z dzieckiem.

Jak sprawdzić, czy mam poporodowe PTSD

Zadaj sobie pytania:

• Jak często wracam myślami do porodu?
• Jak się czułam w trakcie porodu? A jak się czuję teraz, gdy o nim myślę?
• Czy mam koszmary o porodzie, czy o nim śnię?

Obserwuj swoje reakcje

 czy unikasz rozmów o porodzie? Albo miejsc, które ci się z nim kojarzą?

• Porozmawiaj z bliskimi: czy zauważyli w Tobie zmianę od czasu porodu, czy jest jakaś inna w odbiorze, w negatywny sposób?
• Porozmawiaj z psychologiem.

Kiedy szukać pomocy?

Jeśli myśli o porodzie wracają do Ciebie natrętnie i nie dają Ci spokoju – warto udać się do psychologa. Niezależnie od tego, czy był to trudny czy traumatyczny poród, warto zaopiekować się sobą i pozwolić sobie na sięgnięcie po profesjonalną pomoc i razem z pomocą specjalisty opracować to wydarzenie, poukładać je sobie w głowie.

Jak leczy się traumę poporodową?

• Psychoterapia lub terapia EMDR, szczególnie skuteczna w leczeniu traum.
• Farmakoterapia – w niektórych przypadkach stosuje się leki przeciwlękowe lub przeciwdepresyjne.
• Grupy wsparcia – udział w grupach wsparcia, kręgach kobiet czy mężczyzn, dzielenie się swoim doświadczeniem, również może pomóc przetworzyć trudne doświadczenia.

Poród to ważne wydarzenie w życiu pary, a zwłaszcza kobiety rodzącej. Nie do końca mamy wpływ na to, jaki on będzie, mimo że sporo od nas zależy – ale niezależnie od tego, jaki by nie był, nawet jeśli bardzo trudny, mamy możliwość pracy nad sobą i przetworzenia tego wspomnienia. Wyrażenia trudnych uczuć – smutku, żalu, gniewu, rozczarowania. Zaakceptowania, pogodzenia się z tym, jak było – i jak nie było, a miało. Warto zadbać o to, by to wspomnienie nie bolało, a ułożyło się nam w pamięci – i czyniło nas silniejszymi. Nawet jeśli potrzebna byłaby przy tym pomoc specjalisty.

Maja Rosińska - psycholog okołoporodowy

Magister psychologii i doktorantka, specjalizująca się w psychologii okołoporodowej oraz będąca w trakcie kształcenia psychoterapeutycznego. Z pasją wspiera kobiety, mężczyzn i pary na różnych etapach ich drogi do rodzicielstwa, w tym w czasie starań o ciążę, podczas ciąży, w momentach straty, w trakcie porodu, połogu oraz we wczesnym rodzicielstwie. Dzięki wszechstronnemu podejściu i doświadczeniu pomaga przechodzić przez te wyjątkowe i często trudne momenty w życiu z większym poczuciem spokoju i wsparcia. 

www.psychologokoloporodowy.pl

Artykuł ekspercki